Nổi dậy và hành trình trở về Từ châu Biến_Bàng_Huân

Các sĩ quan trong đội quân Từ châu là Đô ngu hậu Hứa Cát (許佶), Quân giáo Triệu Khả Lập (趙可立), Diêu Chu (姚周), và Trương Hành Thực (張行實) vốn là quần đạo ở Từ châu, các quan châu huyện không đương đầu nổi nên đành chiêu an cho làm quan. Đương thời Quế quản (桂管, trị sở tại Quế châu) quan sát sứ Lý Tùng (李叢) mới dời Quế quản để đến nhậm chức tại Hồ Nam[c 13], tân sứ của Quế quản chưa đến nơi. Tháng 7 ÂL năm Mậu Tý (868), nhóm Hứa Cát nổi dậy, giết Đô tướng Vương Trọng Phủ (王仲甫), suy tôn Lương liệu phán quan Bàng Huân làm chủ. Loạn binh cướp kho đoạt nhiều vũ khí rồi trở về bắc; đi qua nơi nào họ cũng đều tiến hành cướp đoạt, quan châu huyện không thể chống lại được. Đường Ý Tông vào tháng 8 ÂL khiển Cao phẩm Trương Kính Tư (張敬思) đến chỗ Bàng Huân ban chiếu xá tội, cho phép họ về Từ châu; quân Từ châu đến lúc này mới ngừng cướp đoạt. Sang tháng 9 ÂL, khi họ đến Hồ Nam, họ nộp lại áo giáp và binh khí. Sau đó, họ đi thuyền và tiến về phía đông trên Trường Giang. Trong khi đó, Đường Ý Tông cũng ban chiếu thư cho Thôi Ngạn Tăng úy phủ những thú tốt tự ý trở về, chớ đừng khiến cho họ ưu nghi, Thôi Ngạn Tăng do vậy khiển sứ báo lại cho họ sắc ý, cố gắng khuyên giải họ. Đáp lại, Bàng Huân cũng gửi thư lại với lời lẽ rất cung kính cho Thôi Ngạn Tăng.[2]

Tuy nhiên, trong khi quân Từ châu đang xuôi dòng Trường Giang, Hứa Cát và những người khác cho rằng tội của họ lớn hơn của Ngân Đao, sở dĩ triều đình xá tội là vì sợ họ cướp đoạt dọc đường hoặc tản ra làm tặc, và rằng họ sẽ bị giết khi đến Từ châu. Do đó, họ dùng tài sản của mình để tạo giáp binh kì xí. Khi họ đến Hoài Nam, Hoài Nam tiết độ sứ Lệnh Hồ Đào (令狐綯) khiển sứ úy lạo và cấp cho lương thực, mặc dù Đô áp nha Lý Tương (李湘) chỉ ra rằng các binh sĩ Từ châu sẽ lại tiếp tục làm loạn, song Lệnh Hồ Đào chỉ quan tâm đến việc giữ cho Hoài Nam được hòa bình. Trong khi đó, Bàng Huân chiêu tập các binh sĩ Ngân Đao chạy thoái khỏi vụ đồ sát khi trước và những kẻ trốn chạy khác trong vùng, đông đến một nghìn người.[2]

Ngày Đinh Tị (27) tháng 9 (tức 16 tháng 10),[3] Bàng Huân đến Tứ châu, Thứ sử Đỗ Thao (杜慆) thiết đãi họ ở cầu trường. Khi ưu nhân chuyển lời theo như phong tục, các binh sĩ Từ châu cho rằng họ bị trêu chọc nên bắt giữ ưu nhân và định trảm. Tuy nhiên, Đỗ Thao đã chuẩn bị từ trước, quân Từ châu không dám làm loạn.[2]

Ngày Mậu Ngọ hôm sau, Bàng Huân đến Từ Thành (徐城), Bàng Huân và Hứa Cát tuyên bố với các binh sĩ là họ tin rằng khi về đến Từ châu thì các binh sĩ sẽ bị giết hoặc ít nhất là bị đày. Họ tuyên bố kế hoạch tiến công và chiếm Từ châu, buộc triều đình chấp thuận cho họ chiếm giữ. Phần lớn các binh sĩ chấp thuận, có 12 binh sĩ sợ hãi muốn chạy trốn thì đều bị Bàng Huân chém; Bàng Huân khiển sứ đem đầu của những người này đến chỗ Thôi Ngạn Tăng và nói rằng họ kích động làm phản, và ông đem đầu họ đến là để thể hiện sự quy phục. Ngày Giáp Tý (4) tháng 10 (23 tháng 10), sứ giả của Bàng Huân đến Bành Thành, Thôi Ngạn Tăng bắt giữ và tra hỏi, biết được sự thật. Ngày Đinh Mão (7) cùng tháng (26 tháng 10), Bàng Huân dâng biểu khác cho Thôi Ngạn Tăng để đề nghị đình chỉ chức vụ của Doãn Kham, cũng như Đỗ Chương (杜璋) và Từ Hành Kiệm (徐行儉) để binh sĩ an tâm, và còn đề nghị các binh sĩ trở về được phép đóng ở một doanh trại riêng biệt. Thôi Ngạn Tăng triệu tập chư tướng để bàn thảo, hầu hết đều nhận ra ý đồ của Bàng Huân và chủ trương tấn công. Do vậy, Thôi Ngạn Tăng mệnh Đô ngu hậu Nguyên Mật (元密) đem 3.000 lính tiến đánh Bàng Huân, kể tội của Bàng Huân trước sĩ chúng, cũng lệnh cho Túc châu và Tứ châu cắt đường của Bàng Huân.[2]

Quân của Bàng Huân biết tin, họ nhanh chóng tiến công Túc châu và chiếm được thành vào ngày Canh Ngọ (10) cùng tháng (29 tháng 10). Sau đó, họ thu của cải tích trữ trong thành và bảo bách tính trong thành đến lấy. Do vậy mà trong một ngày, người dân khu vực xung quanh tụ tập đông đảo đến thành Túc châu. Các binh sĩ Túc châu sau đó tuyển mộ binh lính từ những người này, trảm những người nào không đồng ý, từ sáng đến chiều có được thêm vài nghìn người. Ngày Nhâm Thân (12) cùng tháng (31 tháng 10), Nguyên Mật dẫn binh vượt sông bao vây thành, quân của Bàng Huân mượn gió phóng hỏa tiễn, rồi đột ngột tiến công khi quan quân xuống sông để dập lửa, giết được gần 300 người. Nguyên Mật không thể nhanh chóng chiếm được Túc châu, song loạn quân cũng sợ hãi, do vậy họ thả Trương Kính Tư và chuẩn bị 300 thuyền lớn lợi dụng ban đêm xuôi dòng Biện Thủy. Sáng hôm sau, quan quân biết loạn quan chạy trốn thì liền cho truy đuổi, sĩ tốt đều chưa ăn gì, đến khi bắt kịp loạn binh thì đói. Loạn binh dùng thuyền để phòng thủ và lợi dụng địa thế đầm lầy, đánh úp Nguyên Mật. Nguyên Mật và cả nghìn binh sĩ bị giết, số còn lại đầu hàng Bàng Huân. Khi bị tra hỏi, hàng binh nói với Bàng Huân rằng về tình hình ở Bành Thành là không phòng bị, Bàng Huân bắt đầu có chí tiến công Bành Thành.[2][3]

Ngày Ất Hợi (15) cùng tháng (3 tháng 11), Bàng Huân dẫn quân tiến nhanh về Bành Thành. Đêm hôm đó, Thôi Ngạn Tăng mới biết tin Nguyên Mật bại trận, lập tức viết thư cầu cứu các đạo lân cận. Đến sáng hôm sau, cổng thành Từ châu đóng, chính quyền tuyển mộ đinh tráng trong thành để phòng thủ, song mọi người đều kinh sợ và mất ý chí. Có người khuyên Thôi Ngạn Tăng chạy đến Duyện châu (兗州)- thủ phủ của Duyện Hải, song Thôi Ngạn Tăng từ chối và nói rằng mình là nguyên soái và khi mất thành sẽ chết. Ngày Đinh Sửu (17) cùng tháng (5 tháng 11), binh sĩ của Bàng Huân đến dưới chân thành Từ châu, đông đến 6.000-7.000 người, tiến hành úy phủ người dân khu vực xung quanh, do vậy người dân tranh nhau đi theo. Không quá một thì (2 giờ), la thành thất thủ. Thôi Ngạn Tăng cho quân rút vào bảo vệ tử thành, người dân hỗ trợ quân của Bàng Huân tấn công, tử thành cũng thất thủ. Quân của Bàng Huân giam Thôi Ngạn Tăng ở Đại Bành quán, giết Doãn Kham, Đỗ Chương, Từ Hành Kiệm, tận diệt gia tộc của họ. Theo ghi chép, số người theo Bàng Huân ngày hôm đó là hơn vạn người.[2][3]